Neidio i'r prif gynnwy

Diweddariad ar y Gofal Cywir, y Person Cywir - dull o sicrhau bod unigolion ag anghenion gofal iechyd neu gymdeithasol yn derbyn y gefnogaeth gywir

Cyflwyniad i'r Grŵp Partneriaeth Cenedlaethol Gofal Cywir, y Person Cywir

Ym mis Rhagfyr 2022, cytunodd pob prif gwnstabl yng Nghymru a Lloegr i weithredu'r dull Gofal Cywir, y Person Cywir (RCRP). Y nod yw sicrhau bod unigolion ag anghenion iechyd neu ofal cymdeithasol yn derbyn cymorth gan weithwyr proffesiynol sydd wedi'u hyfforddi'n briodol yn hytrach na swyddogion heddlu, ac eithrio lle mae gan yr heddlu rôl ddiogelu statudol lle nodir risg uniongyrchol.

Mae'r gweithrediad graddol hwn yn gofyn am gynllunio rhyngasiantaethol cydlynol i sicrhau ei fod yn cael ei gyflwyno'n lleol yn effeithiol.

  • Meysydd ffocws allweddol ar gyfer newid: Pryder ynghylch galwadau llesiant, cleifion sy'n cerdded allan/yn absennol heb ganiatâd swyddogol (AWOL) o gyfleusterau iechyd, cludo unigolion ag anghenion iechyd mewn cerbydau heddlu, a throsglwyddiadau gan yr heddlu sy'n cynnwys cleifion Deddf Iechyd Meddwl neu gleifion gwirfoddol.
  • Strategaeth weithredu: Wedi'i bennu'n lleol gan yr heddlu, ond yn ddibynnol ar gynllunio rhyngasiantaethol cenedlaethol, rhanbarthol a lleol ar y cyd.

Ar gyfer pob un o gamau y Gofal Cywir, y Person Cywir, cytunir yn lleol ar ddealltwriaeth gyffredin o amcanion y gweithrediad. Mae angen deall rolau a chyfrifoldebau pob asiantaeth yn gydfuddiannol drwy nodi'r hyn a wnawn nawr, beth yw'r newid arfaethedig, a deall ar y cyd yr effaith ar bob partner. Bydd cynllunio ar gyfer y newidiadau ym mhob cam yn cael ei yrru gan ddata. Bydd pob partner yn darparu data sydd ar gael er mwyn cefnogi gwneud penderfyniadau.

Siart sefydliadol llywodraethu ar gyfer mecanwaith y cytunwyd arno ar gyfer codi pryderon, materion neu uwchgyfeirio, yn seiliedig ar asesiad risg neu ddigwyddiad niweidiol:

Organogram Llywodraethu Gofal Cywir, Y Person Cywir Cymru

 

Trosolwg o'r prosiect cyfredol

Mae Camau 1 a 2 o ddull y Gofal Cywir, y Person Cywir bellach wedi'u gwreiddio yn Heddlu Dyfed-Powys, Gwent, a Heddlu Gogledd Cymru a Heddlu De Cymru.

Mae'r ardaloedd hyn yn nodi llai o alw sy'n gysylltiedig â llesiant, gwell ymdriniaeth â digwyddiadau, ac arbedion amser i swyddogion, yn enwedig yn Nyfed-Powys. Mae cydweithio cadarnhaol gyda byrddau iechyd wedi dod i'r amlwg, yn enwedig yng Nghyfnod 2, er bod heriau'n parhau, megis data anghyflawn gan asiantaethau partner, galwadau iechyd parhaus nad ydynt yn cyd-fynd â'r Gofal Cywir, y Person Cywir, a chydlynu lleol anghyson.

Mae Cyfnod 3 yn ei gamau cynnar, gyda rhywfaint o ostyngiad yn nhrafnidiaeth yr heddlu yng Ngogledd Cymru. Fodd bynnag, mae pob heddlu yn nodi mynediad gwael at systemau data integredig neu awtomataidd. Mae cludiant Ambiwlans Sant Ioan yn gweithio'n well yn nwyrain Cymru ond mae'n brin o gyrhaeddiad mewn ardaloedd gwledig gorllewinol. Mae pryderon eraill yn cynnwys yr oedi cyn lansio'r Cerbyd Ymateb Iechyd Meddwl yng Ngogledd Cymru, diffyg hyfforddiant i staff ambiwlans ym mhwerau'r Ddeddf Galluedd Meddyliol, a digwyddiadau cerdded allan yng Ngwent yn cael eu nodi'n anghywir fel rhai risg uchel heb ddilyn polisi.

Mae Gwent a Gogledd Cymru yn dangos arloesedd yng Nghyfnod 4 o ran defnyddio tacsis a gofal yn y cartref, er bod oedi mewn ysbytai ac amseroedd aros hir swyddogion yn parhau i fod yn broblem.

  • Cynnydd: Cyfnodau 1 a 2 wedi'u mabwysiadu'n eang; mae Cyfnod 4 yn dangos arferion da mewn rhai rhanbarthau.
  • Yr Heriau: Bylchau mewn data, camliniad galwadau iechyd, trafnidiaeth wledig, ac anghenion hyfforddi.
  • Datrysiadau sy'n Dod i'r Amlwg: gofal mewn tacsis, apiau symudol ar gyfer olrhain adrannau brys, ac addasiadau rhyngasiantaethol.

 

Ymddiriedolaeth Brifysgol GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru - Diweddariad ar gerbydau ymateb iechyd meddwl

Wedi'i lansio ym mis Tachwedd, mae cyfran sylweddol o ddigwyddiadau bellach yn cael eu rheoli'n effeithiol trwy frysbennu dros y ffôn, sy’n lleihau'r angen am weld cleifion wyneb yn wyneb. Fodd bynnag, mae heriau'n parhau o ran canslo ambiwlansys, gweithdrefnau cludo ysbytai, ac amrywioldeb mewn amseroedd ymateb.

Yn ogystal, mae cwblhau'r Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth yn parhau, gydag oedi'n cael ei briodoli i faterion heb eu datrys ynghylch protocolau uwchgyfeirio a phryderon ynghylch diogelwch staff. Y ddau ohonynt yn cael eu hadolygu ar hyn o bryd.

 

Datblygiadau trafnidiaeth ac ymateb mewn gofal iechyd meddwl

Mae adolygiad o'r Rhaglen Strategol ar gyfer llywodraethu Iechyd Meddwl ar y gweill er mwyn lleihau dyblygu a gwella effeithlonrwydd. Bydd y Gofal Cywir, y Person Cywir yn parhau o fewn strwythur llywodraethu symlach.

  • Cynhaliodd Cyd-bwyllgor Comisiynu  (JCC) GIG Cymru Adolygiad o Gludiant a Thrafnidiaeth Iechyd Meddwl ar gyfer Cymru ddechrau 2025. Mae'r sleidiau o'r adroddiad canlyniadol wedi'u hatodi (yn cynnwys canfyddiadau, argymhellion a chyfleoedd).
  • Mae'r Tîm Comisiynu Ambiwlansys yn y JCC bellach yn symud hyn ymlaen a bydd cyfarfod ar 11 Mehefin i ystyried y camau nesaf gyda’r byrddau iechyd.
  • Bydd cynigion ar gyfer modelau trafnidiaeth yn cael eu datblygu yn Ch2 (Gorffennaf–Awst) a phrofion yn ystod Ch3.
  • Rhaid i fyrddau iechyd benderfynu ar y cyd ar gwmpas ac ôl troed adnoddau—boed yn genedlaethol, yn rhanbarthol neu'n lleol.

 

Grŵp Gorchwyl a Gorffen Adran 136

Datblygiad newydd pwysig yw sefydlu Grŵp gorchwyl a gorffen cenedlaethol sy'n canolbwyntio ar Adran 136 o'r Ddeddf Iechyd Meddwl.

Cynhaliodd y grŵp ei gyfarfod cyntaf ar 29 Ebrill 2025 gyda chynrychiolwyr o'r pedwar heddlu, byrddau iechyd, awdurdodau lleol, a chyrff cenedlaethol a oedd yn cynnwys y JCC a Gofal Cymdeithasol Cymru.

Mae pwrpas drafft y grŵp yn cynnwys:

  • Deall amrywiad wrth ddefnyddio a chanlyniadau adran 136 ledled Cymru.
  • Archwilio dewisiadau eraill yn lle eu cadw yn y ddalfa wrth gynnal trothwyon cyfreithiol.
  • Argymell datrysiadau trafnidiaeth priodol.
  • Mapio mannau diogelwch a phrosesau adrannau argyfwng, yn ystod oriau gwaith a thu allan i oriau gwaith.
  • Alinio prosesau gweinyddol ledled Cymru i wella effeithlonrwydd a chysondeb.
  • Llywio datblygiad modelau gwasanaeth iechyd meddwl acíwt ac argyfwng.

Mae'r gwaith hwn yn cael ei gefnogi gan y Rhaglen Genedlaethol Chwe Nod ar gyfer Gofal Brys ac Argyfwng, sydd wedi dechrau mapio cyflwyniadau iechyd meddwl i Adrannau Achosion Brys. Bydd mapio prosesau cychwynnol yn dechrau yn ardal BIP Gwent/Aneurin Bevan ym mis Mehefin, gydag ardaloedd eraill i ddilyn.

 

Noder: Mae'r diweddariad hwn yn Friff Grŵp Partneriaeth Genedlaethol y Gofal Cywir, y Person Cywir a gyhoeddwyd ym mis Mehefin 2025. Fe’i gynhyrchwyd gan y Rhaglen Strategol ar gyfer Iechyd Meddwl ym Mherfformiad a Gwella GIG Cymru.